भोजपुर बजारको शनिबारे हाटमा पुग्दा (फोटोफिचर)

 मेरो घर धरान भए पनि पुर्खौली गाउँ दिप्सा, भोजपुर जिल्ला हो । पुर्खौली जिल्ला भोजपुर घर भएकाहरु थुप्रैको बसोबास धरानमा छ । धरानमा सबैभन्दा बढी भोजपुर र खोटाङका राईहरुको बसोबास छ । म पनि केही दिन देखी ब्यक्तिगत कामले भोजपुर बजारको बसाइमा छु । 

        शुक्रबार साझ धरान घरबाट आमाको फोन आयो । कहाँ बसेको छस् भनेर सोध्नु भयो । मैले भोजपुर बजारमा बसेको जानकारी गराए । आमाले शनिबार भोजपुर बजारमा ठूलो हाट बजार लाग्ने बताउनु हुँदै बजार हेर्न जानू भन्नू भयो । उहाँले पहिले गाउँ बस्दा साथीभाइहरुसङ्ग भोजपुर बजार घुम्ने गरेको बताउनु भयो । घुम्न रमाइलो हुने भोजपुर बजारमा वरिपरी गाउँका सबै बजार भर्न आउने र समानहरु बेच्न ल्याउने जानकारी पनि गराउनु भयो । मैले हुन्छ। म भोलि जान्छु भनेर फोनबाट बिदा लिए ।

          भोलिपल्ट शनिबार बिहान आफ्नो काम सकेर मसङ्गै रहेको भाइ साथी चिरञ्जीवी गिरीलाई लिएर हाट खोज्दै भोजपुर बजार झरे । बाटोमा हाट लाग्ने ठाउँ सोध्दै त्यतै लाग्यौ । भोजपुर बजार छेउमै रहेको भोजपुर नगरपालिका ७ नम्बर वडाको सात धारेमा लाग्दो रहेछ हाट । बिहान १० बजे तिर पुग्दा हाट भिडभाडका साथ चलिरहेको थियो । बजारको माहौल साच्चै रमाइलो थियो ।  किनबेच चलिरहेको थियो । मोलमोलाइ भइरहेको थियो । बिहान अझै भिड रहेको स्थानियले बताए । साच्चै हाट बजारको रमझम देखेर रमाइलो लाग्यो । हामी हाट बजार सबै घुम्यौ । हाट बजार घुमेर रमाइलो गर्ने गरेको आमाको कुरा सम्झिन्दा म सङ्गै आमा पनि घुमिरहेको महसुस भयो । 

            भोजपुर बजार क्षेत्र र यहाका स्थानियलाई शहरीकरणले छोइरहदा हाट बजारमा किनमेल गर्न र व्यवसाय गर्न आएका गाउँका मान्छेहरुलाइ देख्दा, भेट्दा भने पहिलेको अर्गानिक भोजपुरे महसुस गर्न पाइने रहेछ । उहाँहरुको रहनसहन, बोलाइ, हसाइमा मौलिकता पाइने रहेछ । टिन, फलाम र सिमेन्टको अव्यवस्थित स्टलहरु देख्दा चाहिँ कताकता बारीमा रसायनिक मल छरे जस्तै लाग्ने । 

       हाटमा भोजपुर बजार वरिपरिका गाउहरु बोख्खिम, भैसीपङ्ग्खा, पारपाने, प्याउली, आमथेक, जरायोटार, काफ्ले लगायतबाट आफैले उत्पादन गरेका खाद्यान्नहरु चामल, कोदो, गहु तथा सागसब्जी, फलफुलहरु, भेडाबाख्रा, कुखुरा, चल्लाहरु बेच्नका लागि ल्याउने रहेछ । बजार नजिक होटेल, रेष्टुरेन्टहरु बढेकोले पहिले जस्तो खाजा नास्ता, घरेलु तिनपाने रक्सी, जाडहरुको पसल चाहिँ नहुने रहेछ । हाट बजारमा गएर घरेलु तिनपानेको स्वाद लिने रहर चाहि हाम्रो पूरा हुन सकेन । 

          समुद्री सतहदेखि करिब १७ सय मिटरको उचाइमा अवस्थित चिसो मौसममा रहेको भोजपुर बजारको हाट बजारमा आफ्नै मौलिकता पाए । मेरो आमा धरान झरेकै ४५/५० वर्ष भइसक्यो । त्यो बेला भन्दा अघिदेखी लाग्दै आइरहेको हाट बजार अझै चलिरहेको छ । हराउदै गइरहेको मौलिकतालाई स्थानीय निकायले उचित ब्यावस्थापन र संरक्षण गर्न जरुरी देखिएको छ । यसलाई पहिलेको चलन जस्तै गाउँबाट बेच्न ल्याउने, बजार भर्न आउनेमा मात्र सिमित राखिनु हुदैन । ब्यवस्थित गर्दै व्यवसायीकरण गर्न जरुरी छ । मौलिकतालाई जोगाउदै उचित व्यवस्थापन गर्न सके, स्थानिय उत्पादनलाइ प्रोत्साहन गर्न सके उनीहरुको आम्दानी बढाएर गाउँमा कृषि गरेर जिविकोपार्जन गर्नेहरुको जीवनस्तर उकास्न सकिन्छ । 

तस्वीर: बिकास चालिङ राई